कुनै पनि खोप लगाउनुअघि उचित अभ्यासहरूमा महिलालाई उनीहरू गर्भवती भए वा अर्को चार हप्तामा गर्भवती हुन सक्छन् भनी सोध्नु र गर्भावस्थामा वा गर्भधारण हुनुअघि नै खोपको सम्भावित जोखिमहरूको बारेमा उनीहरूलाई परामर्श दिनु आवश्यक हुन्छ।
खोपले गर्भावस्थाअघि, गर्भावस्थाको समयमा र पछि महिलाहरूलाई र उनीहरूका बच्चाहरूलाई स्वस्थ राख्न मद्दत गर्छन्। यी खोपहरूको प्रतिक्रियामा आमाहरूको शरीरमा एन्टिबडीहरू विकास गर्छन् जसले तिनीहरूलाई बचाउन मात्र होइन, तिनीहरूका बच्चाहरूलाई जीवनको सुरुमै गम्भीर रोगहरूबाट बचाउन मद्दत गर्दछ। गर्भावस्थाको समयमा खोप लगाउनाले आमा र नवजात शिशुलाई गम्भीर रोग लाग्नबाट जोगाउँछ।
इन्फ्लुएन्जा मौसममा गर्भवती भएका सबै बिरामीहरूले निष्क्रिय इन्फ्लुएन्जा खोप लगाउनु पर्छ। इन्फ्लुएन्जा खोपको गर्भवती महिलाहरूमा विशेष महत्व हुन्छ। मातृ खोपले जीवनको पहिलो केही महिनामा बच्चाहरूलाई निष्क्रिय सुरक्षा प्रदान गर्दछ। गर्भवती महिलाहरू र साना शिशुहरू इन्फ्लुएन्जाको जटिलताहरू विकास गर्ने विशेष रूपमा उच्च जोखिममा हुन्छन्। इन्जेक्टेबल (इन्ट्रामस्कुलर) मौसमी इन्फ्लुएन्जा खोप ("फ्लू शट") फ्लूको मौसममा गर्भवती भएका वा हुने सबै महिलाहरूका लागि सिफारिस गरिन्छ। गर्भावस्थाको समयमा फ्लूशट प्राप्त गर्दा भ्रूणको लागि कुनै ज्ञात हानिकारक प्रभावहरू छैनन्।
गर्भावस्थाको समयमा कुन खोपहरू सुरक्षित छन्?
यदि गर्भवती हुनुहुन्छ वा गर्भावस्थाको योजना बनाउनुहुन्छ भने, चाहिने विशेष खोपहरू उमेर, जीवनशैली, यात्रा, र अघिल्लो खोपहरूको रेकर्डद्वारा निर्धारण गरिन्छ। यदि गर्भावस्थाको योजना बनाउँदै हुनुहुन्छ भने, सबै खोपहरू बारे अद्यावधिक हुने बारे स्वास्थ्य सेवा प्रदायकसँग कुरा गर्नुपर्छ। केही खोपहरू, जस्तै दादुरा, मम्प्स, रुबेला (एमएमआर) खोप गर्भधारण हुनुभन्दा एक महिना वा सोभन्दा बढी समय दिनुपर्छ।
केही खोपहरू गर्भावस्थाको समयमा प्राप्त गर्न सुरक्षित छन्।
· इन्फ्लुएन्जा (फ्लू)
· टिटानस, डिप्थेरिया र पर्टुसिस
· कोभिड-१९ ख़ोप
इन्फ्लुएन्जा (फ्लू)- सबै वयस्कहरूले प्रत्येक वर्ष फ्लूको खोप लगाउनुपर्छ। तर यो विशेष गरी गर्भवती महिलाहरूलाई फ्लू खोप प्राप्त गर्न महत्त्वपूर्ण हुन्छ। किनभने गर्भवती महिलाहरू गर्भवती नभएका मानिसहरूको तुलनामा फ्लूले बढी गम्भीर रूपमा बिरामी हुन्छन्। फ्लू खोपले महिलालाई बिरामी हुनबाट जोगाउन सक्छ। यसले नवजात बच्चालाई जीवनको सुरुका केही महिनाहरूमा फ्लू लाग्नबाट पनि बचाउन सक्छ।
टिटानस, डिप्थेरिया र पर्टुसिस (Tdap)- टिटानसले मांसपेशीहरूलाई असामान्य रूपमा तनाव उत्पन्न गर्छ। डिप्थेरियाले घाँटीको पछाडि बाक्लो आवरण निम्त्याउन सक्छ जसले सास फेर्न समस्या निम्त्याउन सक्छ। पर्टुसिस, जसलाई "हुपिङ कफ" पनि भनिन्छ, यसले गम्भीर खोकी निम्त्याउँछ। सबै गर्भवती महिलाहरूले गर्भावस्थाको २७ देखि ३६ हप्तामा टिटानस, डिप्थेरिया र पेर्टुसिस खोप लगाउनु पर्छ, यद्यपि तिनीहरूले यो पहिले नै पाएका भए पनि यो प्रायः बच्चालाई जन्मेको पहिलो केही महिनामा खोकी लाग्नबाट बचाउनको लागि हो। बच्चाहरूमा हुपिङ खोकी गम्भीर वा घातक पनि हुन सक्छ। मातृ एन्टिबडीहरूको प्लेसेन्टल स्थानान्तरणले पर्ट्युसिस विरुद्ध शिशुको निष्क्रिय सुरक्षा प्रदान गर्न सक्छ।
कोभिड-१९ को ख़ोप- विज्ञहरूले गर्भवती व्यक्तिहरूलाई सङ्क्रमण हुने सम्भावना कम गर्न र रोगको गम्भीरता कम गर्न खोप लगाउन सुझाव दिन्छन्। कोभिड-१९ खोपहरूले गर्भपतन (गर्भावस्था हानि) को जोखिम बढाउँदैन वा विकासशील बच्चालाई हानि गर्दैन। खोप लगाउनुको अतिरिक्त, बिरामी भएका मानिसहरूबाट टाडा बसेर, आफ्नो हात बारम्बार धुने र भीडभाड हुने सार्वजनिक स्थानहरूमा अनुहार छोपेर आफूलाई सुरक्षित राख्न सक्नुहुन्छ।
गर्भवती महिलाहरूले भ्रूणको लागि सैद्धान्तिक जोखिमको कारणले लाइभ खोपहरू (जस्तै, दादुरा, मम्प्स, रुबेला, भेरिसेला, लाइभ इन्फ्लुएन्जा खोप) बेवास्ता गर्नुपर्छ। अन्य खोपहरू, जस्तै हुमन प्यापिलो माभाइरस खोप सुरक्षामा सीमित डेटाको कारणले सिफारिस गरिँदैन।
गर्भावस्था अघि सिफारिस गरिएका खोपहरू गर्भावस्थाको योजना बनाउने जो कोहीले सिफारिस गरे अनुसार सबै नियमित खोपहरू प्राप्त गरेको हुनुपर्छ।
