धनगढी- सुदूरपश्चिम प्रदेशमा कोरोना संक्रमणसँगै अन्य रोगको जोखिम पनि बढ्दै गएको छ। प्रदेशमा जटिल र सामान्य श्वासप्रश्वास, कालाजार, डेगु, औलो लगायतको जोखिम बढ्दै गएको स्वास्थ्य निर्देशनालय डोटीले जनाएको छ।
प्रदेश स्वास्थ्य निर्देशनालयले दिएको विवरण अनुसार डिसेम्बरदेखि नै सुदूरपश्चिम प्रदेशमा श्वासप्रश्वास र किटजन्य (किरा तथा लामखुट्टेबाट सर्ने रोगहरू) को संक्रमणको जोखिम बढेको छ।
प्रदेशमा डिसेम्बरदेखि अहिलेसम्म जटिल श्वासप्रश्वासका ६ सय ८७ र सामान्य श्वासप्रश्वासका चार सय ७४ गरी एक हजार एक सय ६१ जना बिरामी रहेका छन्।
प्रदेशमा डिसेम्बरमा एक सय १६, जनावरीमा ९३, फेब्रुअरीमा एक सय ६८, मार्चमा एक सय २७, अप्रिलमा ८९, मेमा ८९ र जुनको हालसम्म पाँच जना जटिल श्वासप्रश्वासका बिरामी रहेका छन् भने क्रमशः १३२, ११२, ९०, ७४, ३७, २८ र एक जना सामान्य श्वासप्रश्वासका बिरामी रहेको जनाइएको छ।
लामखुट्टेबाट सर्ने रोगको जोखिम
गर्मी बढेसँगै लामखुट्टे देखा पर्न थाल्छन्। गर्मीसँगै सक्रिय रहेको वर्षातका कारण लामखुट्टे तथा अन्य किराहरूबाट विभिन्न रोगहरू देखा पर्न थाल्ने गर्दछन्। झाडा पखाला, औलो, कालाजार, डेंगी लगायतका रोगहरूको जोखिम रहने गर्छ।
प्रदेश स्वास्थ्य निर्देशनालयले दिएको जानकारी अनुसार प्रदेशमा डिसेम्बरदेखि जुनसम्म कालाजार, डेंगु र औलो रोगका संक्रमित फेला परिसकेका छन्।
निर्देशनालयका अनुसार डिसेम्बरमा प्रदेशमा कडा खालको औलो संक्रमित दुई, मेमा एक र जुनमा एक जना फेला परेका थिए।
यस्तै, प्रदेशमा कालाजारका डिसेम्बरमा तीन, जनबरीमा एक, फेब्रुअरीमा दुई, मार्चमा दुई, अप्रिलमा चार, मेमा छ जना फेला परेको जनाइएको छ।
यस्तै डेगुका डिसेम्बरमा चार, फेब्रुअरीमा एक, मेमा सात र जुनमा एक जना फेला परेको निर्देशनालयले दिएको तथ्यांकमा उल्लेख छ।
बढ्दो जलवायु परिवर्तन, बर्षाको समय, शहरीकरण, औद्योगिकीकरण आदिका कारणले लामखुट्टे एवम् डेंगु ज्वरोको जोखिम बढ्दै गएको स्वास्थ्य निर्देशनालयका निर्देशक डा गुणराज अवस्थीले बताए ।
अहिले तीनै तहका सरकार कोरोना नियन्त्रण तथा रोकथाममा लागेकाले अन्य संक्रमणको जोखिम नियन्त्रणमा खासै ध्यान दिएको नपाइएको सरोकारवालाहरू बताउँछन्। स्वास्थ्य निर्देशनालय डोटीले अहिले क्वारेन्टाइनमा आरडिटीसँगै औंलो परिक्षण गर्ने काम मात्र अघि बढाउन मातहातका निकायमा निर्देशन दिएको छ। स्थानीय तहहरूले भने लामखुट्टेबाट सर्ने रोग नियन्त्रणका लागि खासै कार्यक्रम अघि नबढाएको जनाइएको छ।
लामखुट्टेको टोकाईबाट बच्नु नै डेंगु, औंलो, कालाजार रोगबाट बच्ने सबैभन्दा प्रभावकारी उपाय भएको स्वास्थ्यकर्मीहरू बताउँछन्।
विगतमा गर्मी सुरु भएसँगै स्थानीय तह र स्वास्थ्य कार्यालयहरूले लामखुट्टेका फूल, लार्भा, प्युपा र वयष्कलाई ‘खोजीखोजी नष्ट गर्ने’ अभियान सञ्चालन गर्ने गरेका थिए तर अहिले सबै कोरोनाको जोखिम नियन्त्रणमै व्यस्त देखिएकाले पनि जोखिम बढेको स्वास्थ्यकर्मीहरुको भनाई छ।
लामखुट्टेबाट सर्ने रोगबाट जोगिन निवास वरिपरि समय–समयमा (हप्तामा एकचोटि) निरीक्षण गरी पानी भरिएका खाल्टामा माटोले पुर्ने वा मट्टितेल, डिजेल, पेट्रोल, मोबिल हालिदिने, फुटेका सीसा, बोतल, खुला फालिएका टायर, ट्युव, गमला तुरुन्त हटाउने, कुलर, पानी भरिएका खुला टंकी, बाल्टीलाई छोपेर राख्ने, पाँच दिनभन्दा बढी एउटै भाँडोमा पानी नराख्ने, घरबाट निस्कँदा पूरा शरीर ढाक्ने लुगा लगाउने, लामखुट्टेको टोकाईबाट बच्न मल्हमलगाउने, दिउँसो वा राती सुत्दा झुलभित्र सुत्ने, सम्भव भएसम्म घरका झ्याल ढोकामा जाली लगाउनु लामखुट्टेबाट वच्ने उत्तम रहने स्वास्थ्यकर्मीहरू बताउँछन्।
