माघे संक्रान्तिमा खाइने घिउ, चाकु, खिचडी, तरुल जस्ता खाद्य पदार्थ शरीरका लागि निकै फाइदाजनक छन्। यस्ता खानेकुराले जाडो मौसममा हाम्रो शरीरलाई न्यानो प्रदान गर्छ। यी खानेकुरा चाडबाडमा मात्र होइन, अन्य समयमा पनि खानु आवश्यक छ। यस्ता खानेकुराबाट प्रशस्त मात्रमा क्यालोरी, मिनिरल, क्याल्सियम, फाइबर, भिटामिन प्राप्त गर्न सकिन्छ।
तरुल
माघे संक्रान्तिका दिन प्रसादका रुपमा ग्रहण गरिने तरुल लगायत कन्दमुल प्राचीन कालमा पूर्खाहरुले मुख्य खाद्य पदार्थका रुपमा खाने गर्थे। जाडो मौसममा तरुल निकै लाभदायक मानिन्छ। तरुल रेसादार खाद्य पदार्थ हो। यसबाट प्रशस्त मात्रमा फाइवर, प्रोटिन, मिनरलका साथै विभिन्न प्रकारका भिटामिन प्राप्त गर्न सकिन्छ। तरुललाई नियमित तरकारीको रुपमा प्रयोग गरेर कब्जियतबाट बच्न सकिन्छ। यसमा ग्लुकोजको मात्रा हुने हुँदा मधुमेहका बिरामीले अत्यधिक मात्रमा भने खानु हुँदैन।
घिउ–चाकु
माघे संक्रान्तिमा घिउ–चाकु महत्वपूर्ण खाद्य पदार्थमध्ये एक हो। जाडो मौसममा हाम्रो शरीरलाई क्यालोरीको आवश्यकता पर्छ। घिउबाट प्रशस्त मात्रामा क्यालोरी प्राप्त गर्न सकिन्छ। शुद्ध घिउलाई सन्तुलित रूपमा प्रयोग गर्न सकेमा यसमा हुने स्याचुरेटेड फ्याटी एसिडले शरीरमा बोसो जम्न दिँदैन। बरु शरीरलाई आवश्यक पर्ने चिल्लो प्रवाह गरी ऊर्जा प्राप्त गर्न मद्दत गर्छ। शुद्ध घिउबाट भिटामिन ‘ए’ प्राप्त गर्न सकिन्छ। दीर्घ रोगीहरु र पाचन प्रक्रिया कमजोर भएकाहरुले भने अत्यधिक मात्रमा घिउको प्रयोग गर्नु हुँदैन।
चाकु चिनीको कच्चा स्रोत हो। चाकुबाट अत्यधिक मात्रामा ग्लुकोज, क्यालोरी, कार्बोहाइड्रेड र आइरन प्राप्त गर्न सकिन्छ। घिउ–चाकुले शरीरलाई न्यानो प्रदान गर्नुका साथै चिसोबाट लाग्ने रोगबाट बच्न मद्दत गर्छ। मधुमेह, मुटु, उच्च रक्तचापका बिरामी र मिर्गौलाका बिरामीले भने घिउ–चाकुको बढी प्रयोग गर्नु हुँदैन।
तिलको लड्डु
संक्रान्तिमा तिलको लड्डु पनि खाने चलन छ। तिलले शरीरलाई शक्ति प्रदान गर्छ जुन जाडो मौसममा अति स्वस्थकर मानिन्छ। तिलको लड्डुमा सोलिड फाइबर पाइने भएकोले पाचन प्रक्रियालाई पनि राम्रो गर्छ। तिलको लड्डुमा मल्टिभिटामिन हुने गर्छ। यसबाट आइरन र प्रोटिन पाउनुका साथै शरीरको तापक्रम वृद्धि गर्न मद्धत गर्छ।
खिचडी
मासको दाल, चामल, घिउ मिसाएर खिचडी बनाइने भएकोले यो खानेकुरा बच्चादेखि वृद्धवृद्धासम्मलाई निकै उपयोगी हुन्छ। खिचडी शरीरले छिट्टै पचाउन सक्ने खानेकुरा हो। सजिलै पचाउन सकिने भएकोले दैनिक रुपमा पनि बच्चा र वृद्धवृद्धाहरुलाई खुवाउन सकिन्छ। खिचडीबाट हामीले प्रशस्त मात्रमा मिनिरल, क्यालोरी, कार्बोहाइड्रेड र आइरन प्राप्त गर्न सकिन्छ ।
(पोषणविद प्रा डा प्रधानसँग सिर्जना खत्रीले गरेको कुराकानीमा आधारित)
